de opkomst van meritocratie (Paperback)

‘De invloedrijkste boeken zijn altijd de boeken die niet gelezen worden,’ schreef Michael Young in 1994 in een nieuwe inleiding op zijn klassieker De opkomst van de meritocratie. Dit boek, oorspronkelijk verschenen in 1958, heeft met zijn ironische benadering van zowel utopische als dystopische elementen een blijvende impact gehad op de discussie over meritocratie en sociale rechtvaardigheid.

In De opkomst van de meritocratie introduceert Young het concept van een samenleving waarin rechten en verworvenheden worden gebaseerd op verdienste (merit), als alternatief voor het geboorterecht. Dit idee belooft eerlijke maatschappelijke kansen voor iedereen, maar de realiteit blijkt complexer. De afgelopen zeventig jaar is er nog steeds geen consensus over de impact van meritocratie; volgens velen leidt het tot een nieuwe vorm van klassenscheiding. Deze scheiding manifesteert zich tussen degenen die beschikken over hogere intellectuele vermogens en de middelen om deze te ontwikkelen, en degenen die daar niet over beschikken.

Young schrijft vanuit het perspectief van een alter ego dat de meritocratische samenleving van de toekomst beschrijft. Hierdoor biedt hij niet alleen een kritische blik op de voordelen, maar ook op de nadelen van dit systeem. Het verhaal onthult de onvolkomenheden van een model dat aanvankelijk een utopie leek te beloven, maar zich in de praktijk als een complexe sociale constructie manifesteert.

Met zijn scherpe inzichten en provocerende stellingen nodigt Young de lezer uit om kritisch na te denken over onze huidige samenleving en de implicaties van meritocratie. Zijn werk blijft relevant in het licht van hedendaagse discussies over sociale ongelijkheid en de waarheidsgehalte van 'gelijke kansen'. De opkomst van de meritocratie is meer dan alleen een boek; het is een waardevolle bron voor iedereen die geïnteresseerd is in sociale rechtvaardigheid, onderwijs en de mechanismen die ongelijkheid in stand houden.

De opkomst van de meritocratie is een must-read voor diegenen die geïnteresseerd zijn in het snijvlak van sociologie en politieke theorie. Young's ironische en tevens diepgravende benadering biedt een kritische lens op de realiteit van verdienste en rechtvaardigheid. Dit tijdloze werk herinnert ons eraan dat de impact van boeken sterk afhankelijk is van de bereidheid van de lezer om ze te begrijpen en te reflecteren op hun betekenis. Een grondige (her)lezing van dit klassieke verhaal is dan ook meer dan op zijn plaats.