Japanse filosofie (Paperback)

In de Japanse filosofie spelen drie grote premoderne denktradities een centrale rol: shintoïsme, boeddhisme en confucianisme. Deze tradities zijn niet alleen zelfstandige stromingen, maar vullen elkaar ook aan en vormen samen een rijkdenkende basis voor het menselijke bestaan.

De Drie Tradities

Shintoïsme leert individuen zich te verbinden met het leven en biedt een gevoel van geborgenheid in het hier-en-nu. Het richt zich op de natuur, rituelen en het vieren van het leven, waardoor men de schoonheid en uniciteit van het bestaan kan waarderen.

Boeddhisme, aan de andere kant, wijst de weg naar onthechting en acceptatie van de vergankelijkheid van alles. Het biedt inzichten over lijden en hoe men kan leren loslaten om innerlijke vrede te vinden. De leer van het boeddhisme heeft geleid tot diepgaande reflectie op de menselijke conditie en de aard van geluk.

Confucianisme, ten slotte, legt de nadruk op ethiek en deugdzaam bestuur. Het biedt richtlijnen voor het opbouwen van harmonieuze relaties in de samenleving en de staat, waarbij de rol van de familie en gemeenschap centraal staat.

Kokoro: De Weg van het Hart

Voor klassieke Japanse denkers zijn deze drie tradities met elkaar verweven en vormen ze een integrale denkweg. Het concept van kokoro, oftewel het menselijke hart, speelt hierbij een cruciale rol. Het idee is dat de levensweg van een individu kan worden verfijnd en verdiept door de wijsheid van deze tradities. Moderne Japanse filosofen zijn niet alleen geïnteresseerd in westerse denkbeelden, maar gebruiken ook hun eigen culturele achtergrond om een waardevol gesprek aan te gaan.

De Kern van de Filosofie

De essentie van deze denkwijzen ligt in de ervaring van het dagelijks leven. Zoals de Japanse filosoof Nishitani Keiji het verwoordde: "Het dagelijks leven is het basale probleem en de ultieme sleutel tot alle kwesties." Zijn benadering van filosofie beschrijft het als een actieve zoektocht, vergelijkbaar met het verzorgen van een veld, waarbij men met volledige aandacht en toewijding werkt.

De woorden van Shikishi, een shintoïstische priesteres, bevestigen deze verbondenheid met het dagelijks leven, met de poëtische uitdrukking van onvergetelijke momenten en ervaringen.

Een Boeiende Ontdekking

Michel Dijkstra, een expert in oosterse filosofie en westerse mystiek, biedt in zijn publicaties een diepte- en breedteanalyse van deze complexe tradities. Met werken zoals 'In alle dingen heb ik rust gezocht' en 'Intimiteit en onthechting', maakt hij deze filosofieën toegankelijk voor een breder publiek. Dijkstra's verkenningen demonstreren de potentie van deze eeuwenoude denktradities om ons moderne leven te inspireren en te verrijken.