De grote reis: memoir

De grote reis is een aangrijpende roman die de lange vierde nacht beschrijft van een noodlottige reis van het Franse Compiègne naar het concentratiekamp Buchenwald. De hoofdpersoon, een verzetsstrijder, is gearresteerd vanwege zijn activiteiten voor het Franse verzet en verkeert samen met honderdtien andere gevangenen in een overvolle goederenwagon. In deze benauwde ruimte, tijdens de gevaarlijke en onzekere reis, ontstaan diepgaande gesprekken met de naamloze 'jongen uit Semur', die naast hem staat en wiens leven uiteindelijk aan een zijden draad zal hangen.

De reis gaat op verschillende momenten traag voort; soms staan ze uren stil bij een station, wat de angst en spanning in de wagon vergroot. In deze lange, tergende stiltes duiken herinneringen aan het verleden op. De hoofdpersoon wordt geconfronteerd met zijn rol in het verzet, zijn arrestatie en de verhoren door de Gestapo. Het verhaal wisselt tussen het verleden, het aangrijpende heden en de hoopvolle toekomst, waarin de bevrijding van het kamp en de reis terug naar het bevrijde Frankrijk worden belicht. Deze unieke verteltechniek, waarbij heden, verleden en toekomst samensmelten, biedt een indrukwekkende literaire ervaring die de lezer diep raakt.

Jorge Semprun (1923-2011), de auteur van De grote reis, werd geboren in Madrid en heeft een bewogen leven geleid. Na de uitbraak van de Spaanse burgeroorlog verliet hij met zijn ouders Spanje voor Nederland, en vervolgens naar Frankrijk. In 1943 werd hij lid van een verzetsgroep, die uiteindelijk werd opgerold, waarna hij naar Buchenwald werd gedeporteerd. Zijn ervaringen in het concentratiekamp hebben een blijvende indruk op hem gemaakt en gevormd wie hij verder in het leven zou worden. Na de oorlog werd Semprun actief binnen de illegale Spaanse communistische partij en diende later als minister van Cultuur in Spanje.

De grote reis is niet alleen een getuigenis van Sempruns persoonlijke ervaringen, maar ook een tijdsdocument dat ons terugvoert naar een periode vol leed, moed en hoop. NRC Handelsblad beschrijft het boek als een werk dat de lezer dwingt om na te denken over de geschiedenis en zijn impact op de mensheid. Met een paginalengte van 208 en gepresenteerd in een hardcover uitgave, is deze roman een waardevolle aanwinst voor elke literatuurliefhebber die zich wil verdiepen in de menselijke geest, veerkracht en de schaduwen van de geschiedenis.