Francesco Galligioni & Roberto Loreggian J.S. Bach: Viola Da Gamba Sonatas, Chorale Prelude Bwv 731 645/Largetto From 975 (CD)

Uitvoeringen van Bachs werken op instrumenten die in zijn tijd nog niet eens waren uitgevonden - de moderne piano is daarvan het belangrijkste voorbeeld, maar stukken uit Bachs oeuvre worden doorgaans gespeeld op uiteenlopende geluidsdragers als de marimba, de accordeon of jazzensembles. Als lid van de doorluchtige familie van de altviolen, en de laatste die zich overgaf aan de familie van de 'nieuwe' snaarinstrumenten, werd de gamba vooral gewaardeerd om zijn warme kleur, zijn grote bereik, zijn vermogen om grote akkoorden te spelen dankzij zijn vele snaren, en ook om zijn structuur. Dit Da Vinci Classics album bevat de drie Sonates voor Viola da Gamba en continuo, samen met transcripties naar andere werken van de Duitse componist. Vivaldi's oorspronkelijke werk was een Concerto voor viool solo, strijkers en continuo (RV 230, in D-groot, net als Bachs transcriptie). Hier kunnen we een heen-en-weer traject waarnemen - van Vivaldi's werk dat vooral voor strijkers werd geschreven, naar Bachs manualiter transcriptie, naar de versie die hier is opgenomen. Een vergelijkbaar traject kenmerkt een origineel werk van Bach - dat bijzonder wordt gekoesterd door zijn kenners, namelijk koraal BWV 645, Wachet auf, ruft uns die Stimme. Blijkbaar was Bach zelf helemaal niet ontevreden met deze creatie van hem en, zoals met sommige van zijn mooiste werken gebeurde, hergebruikte hij het op creatieve wijze bij een andere gelegenheid, door het te transformeren tot een Chorale Prelude, en dat is precies BWV 645 die hier is opgenomen. Een andere koraalvoorspel is Liebster Jesu, wir sind hier, waarvan de compositorische structuur en de omgang met de melodische lijn en de versieringen op hun beurt doen denken aan de langzame delen van zijn instrumentale concerti. Deze koraalprelude is, net als BWV 645, een van de beroemdste en meest geliefde uit Bachs hele oeuvre geworden - ook dankzij een kundige jazzy versie door The Swingle Singers. De tot nu toe besproken stukken vormen echter het kader (zij het een prachtig kader) rond de drie Gamba Sonates, BWV 1027-1029, die tot de mooiste voorbeelden van dit genre in de hele westerse muziekgeschiedenis behoren. In het geval van BWV 1027 zijn er drie verschillende versies van dit stuk overgeleverd aan het nageslacht. Dit hele programma demonstreert daarom enerzijds de unieke eigenschappen van de gamba en zijn potentieel in de vruchtbare interactie met het klavecimbel; anderzijds toont het de fascinerende abstractheid van Bachs onderliggende gedachte, die niets verliest wanneer toegepast op een ander geluidsmedium, en ons in plaats daarvan steeds weer nieuwe mogelijkheden biedt om bekende stukken met nieuwe oren te horen.