Het Bataafse loket (Paperback)

Het probleem van de ontoegankelijke overheid wordt steeds duidelijker, vooral sinds de Toeslagenaffaire. Burgers voelen zich verloren in een woud van uitvoeringsorganisaties en worden geacht zelfredzaam te zijn, terwijl hun (digitale) geletterdheid vaak ontoereikend is. Dit roept de noodzaak op voor de overheid om haar 'loketfunctie' opnieuw serieus te nemen en de dienstverlening laagdrempeliger te maken, zodat iedereen kan deelnemen aan de samenleving.

De Bataafse Republiek als model

In de Bataafse Republiek, die ontstond na de revolutie van 1795, bestond er geen complexe structuur van instanties zoals de huidige Dienst Toeslagen, DUO, CBR, IND, SVB, UWV, CIZ of Nationale Ombudsman. Het parlement, opgericht in 1796, functioneerde als het centrale loket voor de meeste nationale overheidstaken. Dit contrasteert scherp met de huidige situatie waarin burgers worden geconfronteerd met een wildgroei aan digitale portalen en communicatiekanalen.

Een uniforme dienstverlening

In de Bataafse Republiek verliep alle dienstverlening via een uniforme procedure van indiening en beoordeling van verzoekschriften. Dit zorgde voor duidelijkheid en vereenvoudigde de interactie tussen de burger en de overheid. De vraag is dan ook wat deze historische structuur betekende voor de toegankelijkheid van de overheid in die tijd, en wie er daadwerkelijk de mogelijkheid had om gebruik te maken van deze diensten.

Leerervaringen voor de moderne overheid

De zevende Daendelslezing, gehouden door politiek historicus Joris Oddens, onderzoekt deze vragen en biedt inzicht in de toegankelijkheid van de Bataafse overheid. De huidige behoefte aan vereenvoudiging van overheidssystemen komt overeen met de ervaringen uit de Bataafse periode. Kunnen we lessen trekken uit het rudimentaire model van de Bataafse Republiek om de hedendaagse overheid toegankelijker te maken?

De rol van digitale geletterdheid

Met de opkomst van digitale dienstverlening is het cruciaal dat de overheid aansluit bij de (digitale) geletterdheid van haar burgers. De uitdagingen van vandaag de dag vragen om een overheid die niet alleen infrastructuur biedt, maar ook actief de drempels verlaagt voor iedereen, zodat niemand achterblijft.

De inzichten uit de Bataafse Republiek bieden mogelijk waardevolle aanknopingspunten voor de toekomst. Hierdoor kan er opnieuw gewerkt worden aan een overheid die bereikbaar en begrijpelijk is voor iedere burger, ongeacht hun achtergrond of vaardigheden.