Kushal Das North India: Pandit Das, Raga Darbari Kanad (CD)

unaniem geprezen voor zijn beheersing van de sitar - het koningsinstrument van de Noord-Indiase klassieke muziek - staat Kushal Das onder liefhebbers (de rasika) vooral bekend om zijn kunst van de surbahar: deze 'bas-sitar' met zijn lange sustain, bij uitstek geschikt voor subtiele alap, staat hier ten dienste van de raga Darbari Kanada uitgevoerd in concert in de setting van het Radio France Auditorium. Het bijvoeglijk naamwoord darbari komt van een Perzische term die 'koninklijk hof' betekent, en dit was inderdaad een 'majestueus' concert dat bijna twee uur duurde. Wat een prachtige harmonie tussen de akoestiek van de zaal, de keuze van de raga, het instrument en de artiest, voor dit eerste concert van Indiase klassieke muziek in het Auditorium! Hoewel Kushal Das daarna nog andere raga's met tabla-begeleiding uitvoerde, is het alleen de raga Darbari Kanada die het onderwerp is van deze schijf: een alap - een geïmproviseerde prelude, expositie en ontwikkeling van de raga; deze termen geven slechts een benadering van de werkelijke betekenis weer, want wanneer een complete alap op deze manier door een meester wordt gepresenteerd, is het veel meer een wereld op zich, waarin de artiest alleen, zonder begeleiding, het uiterste van zijn muzikale gedachte uitdrukt in dienst van de raga. Darbari Kanada is een diepe nachtraga, en ongetwijfeld een van de moeilijkste om onder de knie te krijgen. Het vereist een grote mate van muzikale rijpheid om, via de melodische regels, de volle omvang van zijn emotionele impact te ontketenen, doordrenkt met breedte, waardigheid en diepte. Darbari Kanada, een fundamentele raga, is ook een perfecte illustratie van het feit dat in een raga de noot (swara) moet worden beschouwd als een 'noot in context', net zoals de keuze van ornamenten, verhoudingen, dynamiek, hoek en richting van de aanslag - alles wat de 'benadering van de noot' vormt.