Melancholie van de onrust (Paperback)

In “Maand van de Filosofie 2017” verkent Joke J. Hermsen de mens als een homo melancholicus, een wezen dat diep doordrongen is van gevoelens van verlies, vergankelijkheid en verlatenheid. Ontvouwen vanuit de inzichten van de filosoof Friedrich Nietzsche, belicht Hermsen onze neiging om melancholie te transformeren tot hoop, creativiteit of zelfs dagdromen. Dit essay werpt een kritische blik op de uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd wanneer deze melancholie in duistere acceptatie omslaat door onrust, angst en de teloorgang van idealen.

In tijden van crisis wordt de balans tussen onze melancholy en onze hoop op de proef gesteld. Hermsen vraagt zich af wanneer de melancholie, die ons anders zou kunnen inspireren tot reflectie en creativiteit, verandert in een destructieve kracht die leidt tot angst en xenofobie. De analogie van de angstige zwaan van Jan Asselijn, die woedend en bang naar de buitenwereld hapert, dient als een krachtige metafoor voor ons hedendaagse leven, waarin we ons vaak bedreigd voelen door invloeden van buitenaf.

Het essay ontrafelt het kantelpunt waarop de mens nog over voldoende moed, daadkracht en hoop beschikt om de negatieve spiraal van melancholie om te buigen naar iets constructiefs. Hermsen doet een beroep op denkers als Hannah Arendt, Ernst Bloch en Lou Andreas-Salomé om inzicht te bieden in de voorwaarden voor een veerkrachtig bestaan. Wat doet een samenleving en haar individuen goed, en wat is nodig om onze angsten te bezweren?

Bij het zoeken naar antwoorden pleit Hermsen voor de noodzaak van rust, liefde en aandacht. Evenzeer wijzen haar overpeinzingen op het belang van sociale verbondenheid en een bloeiende politiek-culturele wereld. In het ontbreken van deze fundamenten dreigen we verstrikt te raken in een cyclus van wanhoop en isolatie.

“Maand van de Filosofie 2017” is niet alleen een filosofische reflectie, maar ook een oproep tot actie. Het daagt ons uit om onze melancholie op een gezonde manier te omarmen en te erkennen, en biedt inzicht in hoe we, door middel van een nieuwe verhouding tot de wereld en onszelf, de weg naar hoop en creativiteit kunnen vinden te midden van onrust. Hermsen's werk is een bron van inspiratie, die ons aanmoedigt om de dialoog aan te gaan over de uitdagingen van het leven en de moed te vinden om verder te gaan.