Nathan Milstein plays Mendelssohn & Dvorak (CD)

Zijn krachtige, intensieve toon; zijn onsentimentele, rechtlijnige spel; zijn grenzeloze virtuositeit: dit zijn de handelsmerken van Nathan Milstein, een vioolreus van de vorige eeuw. Twee Luzern-concertopnamen uit de jaren 1950, hier voor het eerst uitgegeven, met de vioolconcerten van Felix Mendelssohn en Antonín Dvořák, tonen "Nathan de Grote" op het hoogtepunt van zijn kunnen. Dirigenten: Igor Markevitch en Ernest Ansermet, wier discografieën deze werken tot nu toe niet hebben bevat. Milstein had een bijzondere voorliefde voor het A-klein concerto van Dvořák: in zijn uitvoering van 6 augustus 1955, onder leiding van Ernest Ansermet, staat de muziek in vuur en vlam, alles is zeer geladen. Het concerto van Mendelssohn was een andere favoriet die Milstein verschillende keren opnam. Zijn uitvoering in Luzern op 12 augustus 1953 met geestverwant Igor Markevitch lijkt zelfs nu nog ongewoon. Milsteins toon is doordringend intensief, meedogenloos, onsentimenteel en toch verteerd door verdriet: muziek maken op het scherpst van de snede. Daarbij komen snelle tempi, een pezige toon en een messcherpe precisie bij het realiseren van filigrane figuraties. Dit alles lijkt positief modern. Maar precies om die reden ontmoette Milstein, die op 13 januari 1904 werd geboren als zoon van een Joodse familie in Odessa en die studeerde bij Pjotr Stolyarksy in Odessa, Leopold Auer in Sint Petersburg en Eugène Ysaÿe in Brussel, een gevoel van onbehagen bij bepaalde tijdgenoten. Hoewel hij beschouwd werd als "in staat tot magische dingen op een viool", werd zijn spel soms ook beschouwd als te koel. Vanaf 1949 trad Milstein op in het LUCERNE FESTIVAL - in tegenstelling tot Duitsland, waar Milstein wegens de misdaden van de Nazi's tot 1966 niet zou optreden, was Zwitserland voor hem een onbelast gebied. Reeds in de jaren dertig was hij verschillende malen naar het Vierwoudstedenmeer gereisd om zijn vriend Sergej Rachmaninov in Hertenstein te bezoeken. En hij was ook aanwezig geweest bij de geboorte van het festival op 25 augustus 1938 - Arturo Toscanini's legendarische galaconcert in Tribschen. Dat Milstein überhaupt musicus werd, was te danken aan de inspanningen van zijn moeder die de viool had uitgekozen voor haar vierjarige die liever voetbalde. Maar Milstein moet een natuurtalent zijn geweest, want later verklaarde hij dat de viooltechniek niet moeilijk was en dat hij die al op zevenjarige leeftijd onder de knie had: "Het is de muziek die jaren, een heel leven, vergt om te beheersen"