Rechtsontwikkeling in rechterlijke dialoog (Hardback)

De bundel biedt een uitgebreide analyse van de tienjarige prejudiciële procedure in Nederland, die sinds 1 juli 2012 feitrechters in civiele zaken in staat stelt om prejudiciële vragen aan de Hoge Raad te stellen. Tijdens een symposium op 8 juli 2022, ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van deze procedure, werden belangrijke vragen behandeld, zoals de opbrengsten van het instrument, de functionaliteit, de mate waarin het aan de verwachtingen voldoet en mogelijke verbeterpunten.

In de bundel komen de perspectieven van verschillende hoofdrolspelers aan bod, waaronder vragenstellende rechters, de cassatieadvocatuur, het Parket bij de Hoge Raad en de civiele kamer. Hun ervaringen en ideeën zijn belicht door sprekers als Han Jongeneel, Jan-Paul Heering, Ruth de Bock en Tanja Tanja-van den Broek. De inleiding wordt verzorgd door Ivo Giesen, die vanuit een wetenschappelijk perspectief de context en relevantie van de prejudiciële procedure toelicht. De aanwezigen op het symposium hebben ook actively deelgenomen door te stemmen over diverse stellingen die door de sprekers werden gepresenteerd.

De bundel bevat niet alleen de uitwerkingen van de genoemde vijf voordrachten, maar ook zeven bijdragen van andere auteurs. Jan Vranken en Marnix Snel onderzoeken de invloed van de prejudiciële procedure op reguliere cassaties. Ruud Hermans richt zich op de effectiviteit van de beantwoording van prejudiciële vragen bij massaschadezaken. Rieme-Jan Tjittes vergelijkt de Nederlandse regeling met die in Frankrijk en bespreekt de redenen voor de grotere effectiviteit in Nederland. Jasper Krommendijk biedt inzichten uit de prejudiciële procedure bij het Hof van Justitie van de Europese Unie. Shanna van den Maagdenberg en Angelique Perdaems behandelen de eerste ervaringen met de prejudiciële procedure in fiscale zaken, geïntroduceerd op 1 januari 2016. Vincent van den Brink en Pasqualle Uijtdewillegen blikken vooruit naar de toepassing van de prejudiciële procedure in het strafrecht, dat sinds 1 oktober 2022 is geïntroduceerd. Tot slot bespreken Michiel Tjepkema en Janette Verbeek de potentieel vruchtbare aspecten van prejudicele vragen in de reguliere bestuursrechtspraak.

Na tien jaar kan worden geconcludeerd dat de prejudiciële procedure in civiele zaken een waardevolle aanvulling vormt op het rechtsvormende instrumentarium van de Hoge Raad. Er zijn echter nog tal van mogelijkheden om dit instrument beter te benutten. De inbreng van vragenstellende rechters, partijen en derden, en een adequate voorlichting door de Hoge Raad over context, empirie en belangen kunnen de kwaliteit van de rechtsontwikkeling verder verbeteren.