Benedek Csalog & Dóra Pétery Quantz: Complete Flute Sonatas, Volume 1 (CD)

Johann Joachim Quantz was een van de grootste componisten van zijn tijd, met een groot oeuvre op zijn naam. En hoewel fluitisten en publiek van zijn werk hebben genoten, lijkt het aan geen van de criteria te voldoen die aan het begin van de 20e eeuw zijn vastgelegd voor wat 'grootse', 'blijvende', 'diepgaande' of 'complexe' muziek is. Evenmin voldoet het aan de eis die in de moderne tijd is gesteld om de waarde van het werk van een componist te meten in termen van de invloed die het heeft op de volgende generatie. Dit komt omdat Quantz, nadat hij een technische kennis had bereikt die vergelijkbaar was met die van zijn tijdgenoten, koos voor het beperkende leven van een hofcomponist in dienst van Frederik de Grote, koning van Pruisen, die, hoewel een opgeleid man en amateurmuzikant, een conservatieve muzieksmaak had. Quantz' muziek was daarom nooit 'modieus' en zijn composities hebben geen stempel gedrukt op het nageslacht. Quantz' oeuvre voor dwarsfluit omvat ongeveer 300 concerti, 200 sonates en tientallen kamermuziekwerken, maar tot het midden van de 20e eeuw was geen van zijn sonates en slechts één van zijn concerti in concert uitgevoerd. Net als de concerti behoren de sonates tot de beste voorbeelden van het genre, met progressieve compositietechnieken en een veelzijdige vorm en structuur. De chronologie van de sonates kan slechts tot op zekere hoogte worden vastgesteld. Voor dit eerste deel in de opname van Quantz' complete fluit sonates is de selectie noch aan chronologie noch aan catalogusnummer gebonden. Het bevat een vroege compositie uit Dresden (in Bes-groot, QV 1:153) en toont een verscheidenheid aan toonsoorten in de zeven gekozen sonates. Ondanks de ad hoc volgorde zullen aan het eind van de serie alle bekende originele sonates aan bod zijn gekomen. Het doel van dit opnameproject is om de uitvoeringsomstandigheden uit die tijd zo nauwkeurig mogelijk te reconstrueren. Deze inspanningen omvatten het gebruik van een replica van een originele fluit gebouwd door Quantz, bespeeld op de originele toonhoogte (een hele toon lager dan standaard) en het opnemen in een zaal die qua grootte, proporties en akoestiek erg lijkt op de muziekzaal in Potsdam waar zoveel van Quantz' beroemde muziekavonden plaatsvonden. De microfoonopstelling reproduceert zonder enige manipulatie wat de luisteraar zou horen bij een optreden in een dergelijke zaal, vanaf een afstand van ongeveer vijf meter. Bij deze poging kwamen we een aantal dilemma's tegen, waaronder de keuze van de begeleiders. Het is bekend dat aan het hof van Frederik het gebruik van een klavierinstrument plus een strijkbas als optimaal werd beschouwd, maar we weten niet of dit in de praktijk altijd is gerealiseerd. Uiteindelijk werd besloten om de meeste sonates op te nemen met alleen klavieren. Een andere belangrijke vraag was dus de keuze van het klavier: klavecimbel of fortepiano. Hoewel Frederik vanaf de jaren 1740 de fortepiano's van Gottfried Silbermann kende en er zelfs een aantal kocht, bleef het klavecimbel een belangrijk begeleidingsinstrument, en er waren er veel aan het hof.