Het nieuwe ouder worden

Ouder worden is een thema dat door de eeuwen heen relevant is gebleven, maar de manier waarop we veroudering begrijpen en ermee omgaan is ingrijpend veranderd. De moderne samenleving heeft een minder duidelijk verband tussen leeftijd en veroudering gecreëerd. Vroeger, een eeuw geleden, bereikten slechts weinig mensen een leeftijd waarop ze niet meer hoefden te werken. Tegenwoordig is de levensverwachting aanzienlijk gestegen en stoppen veel mensen eerder met werken, terwijl ze tegelijkertijd als 'ouderen' worden beschouwd op jongere leeftijd. Dit fenomeen wordt de paradox van de steeds jongere oudere genoemd.

De Paradox van Jongere Ouderen

Deze paradox heeft niet alleen betrekking op de fysieke leeftijd, maar ook op de maatschappelijke perceptie van ouderdom. Veroudering wordt vaak als een onvermijdelijk proces gezien, maar de focus ligt niet op het verbeteren van de kwaliteit van ouder worden. In plaats daarvan is er een sterke neiging om jong te blijven, wat zich uit in de opkomst van de antiverouderingsindustrie. De moderne levensloop wordt steeds vaker bekeken vanuit een economisch perspectief, waarbij zorgen over de betaalbaarheid van pensioenen en zorgvoorzieningen centraal staan.

Een Nieuwe Visie op Ouderen

Jan Baars, bijzonder hoogleraar Interpretatieve Gerontologie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht en docent Wijsbegeerte aan de Universiteit van Tilburg, biedt na een gedetailleerde analyse van de hedendaagse uitdagingen rond ouder worden een nieuwe benadering. Hij stelt fundamentele vragen die ons dwingen onze opvattingen over ouderdom en veroudering te herzien.

Baars gaat uitvoerig in op verschillende gerontologische theorieën en benaderingen, waarmee hij een frisse kijk op ouder worden ontwikkelt. In zijn visie is ouder worden geen pathologisch proces, maar een existentieel proces. Dit houdt in dat veroudering wordt gekenmerkt door zowel toenemende kwetsbaarheid als een groeiende ervaringsrijkdom.

De Waarde van Ervaring

De verschuiving van de aandacht naar de persoonlijke groei en ervaringsrijkdom van ouderen vormt een belangrijke stap in het herdefiniëren van wat het betekent om ouder te worden. In plaats van alleen te focussen op de uitdagingen, stelt Baars dat ouderdom ook een periode van leren, begrijpen en groeien kan zijn. Hierdoor wordt het mogelijk om de rijkdom aan ervaringen op waarde te schatten en bij te dragen aan de maatschappij op een manier die bijdraagt aan zowel persoonlijke voldoening als welzijn.

Jan Baars stimuleert een breder debat over ouder worden, waarin kwetsbaarheid wordt erkend maar tegelijkertijd ook de schoonheid van ervaring wordt gevierd. Dit biedt een hoopvol perspectief in een tijd waarin ouderdom vaak als een last wordt gezien.