Techniques of the Observer: On Vision and Modernity in Nineteenth Century

In "Techniques of the Observer" biedt Jonathan Crary een vernieuwend perspectief op de visuele cultuur van de negentiende eeuw. Dit werk heroverweegt problematiek rond zowel visueel modernisme als sociale moderniteit. In plaats van zich te richten op kunstwerken en beelden, analyseert Crary de historische opbouw van de waarnemer. Hij betoogt dat de problemen van het zien onlosmakelijk verbonden zijn met de werking van sociale macht en onderzoekt hoe de waarnemer, met de opkomst van nieuwe discours en praktijken vanaf de jaren 1820, een centrale rol kreeg in deze ontwikkelingen.

Geschiedenis van de Waarnemer

Crary wijst op de opkomst van fysiologische optica en de ontwikkeling van theorieën over subjectieve visie. Deze ontwikkelingen gaven de waarnemer niet alleen nieuwe autonomie en productiviteit, maar faciliteerden ook nieuwe vormen van controle en standaardisatie van het zicht. De waarnemer werd zo een cruciale entiteit in de zoektocht naar de betekenis van visueel waarnemen in een snel veranderende maatschappij.

Visuele Apparaten en Massacultuur

Het boek omvat een brede analyse van verschillende disciplines, waaronder filosofie en empirische wetenschappen, evenals de opkomende massavisuele cultuur. Crary besteedt bijzondere aandacht aan optische apparaten zoals de stereoscoop en pre-cinematische toestellen, die voortkwamen uit nieuwe fysiologische kennis. Deze technieken vormden een scharnierpunt in hoe mensen naar beelden keken en deze interpreteerden, en waren essentieel voor de ontwikkeling van visuele representatie.

Abstracte Modellen van Visualiteit

Een opvallend aspect van Crary's betoog is de kritiek op de traditionele opvattingen over realisme in de massacultuur. Hij stelt dat deze vaak als 'realistisch' geclassificeerde vormen in feite gebaseerd zijn op abstracte modellen van visuele waarneming. In plaats van de gebruikelijke mimetische of perspectivistische benaderingen, wijst hij erop dat deze opvattingen in de eerste helft van de negentiende eeuw al in talrijke belangrijke instellingen en discoursen werden verlaten, veel eerder dan het modernistische schilderwerk van de jaren 1870 en 1880.

"Techniques of the Observer" biedt een diepgaande en uitdagende kijk op de onderhandelingsrelatie tussen zicht, cultuur en macht, en daagt de lezers uit om de rol van de waarnemer in de moderne wereld opnieuw te overdenken. Dit boek is een essentiële bijdrage aan de studie van visuele cultuur en de geschiedenis van de waarneming.